Bánh Gai Lâm Thắm

Đất nước Việt Nam có muôn nghìn hoa lá, cây trái khác nhau và cũng có vô vàn loại bánh khác nhau. Hoa quả bánh trái cũng phong phú diệu kỳ như thiên nhiên vậy. Trong số đó có loại bánh gai thường được làm ở nhiều nơi, nhưng thơm ngon mang đậm hương vị quê hương, người khắp vùng gần xa ai cũng khen ngợi, được ăn một lần sẽ nhớ mãi đến già là bánh gai làng Mía, xã Tứ Trụ.

Bánh gai Tứ Trụ là một đặc sản quê hương nổi tiếng khắp vùng đất xứ Thanh và làng nghề làm bánh gai đã trở thành nghề truyền thống của những người dân ở Làng Mía, Thọ Diên, Thọ Xuân, Thanh Hóa. Nói là nghề truyền thống bởi đã tồn tại hàng mấy trăm năm về trước và những người dân nơi đây đã gắn bó với nghề làm bánh gai được gìn giữ và phát triển qua nhiều thế hệ từ đời này qua đời khác.

Gọi “Bánh Gai Tứ Trụ” nhưng thực ra bánh Gai là sản phẩm của làng Mía, một làng cổ tồn tại hàng nghìn năm bên bờ sông Chu thuộc tổng Diên Hào xưa, cách trung tâm huyện Thọ Xuân ngày nay 9km và cách thành phố Thanh Hóa 40km về phía Tây, cũng không xa mấy với khu di tích lịch sử Lam Kinh nếu theo đường chim bay.

Cho dù đến nay ranh giới làng không còn rõ nhưng trong tiềm thức những bậc cao niên vẫn còn nhớ khu vực này đã từng hiện diện bốn làng: làng Mau, làng Mía, làng Quần Đội và làng Quần Lai. Tứ Trụ tuy chỉ là một thị tứ nằm giữa làng Mau và làng Mía nhưng lại là nơi bày bán và lưu chuyển sản phẩm bánh Gai làng Mía đi khắp nơi, vì vậy mà đã có sự ngộ nhận về xuất xứ của sản phẩm. Khi món bánh Gai làng Mía nổi tiếng khắp gần xa thì sự ngộ nhận cũng bị đẩy đi xa hơn và không biết từ lúc nào nó đã thành danh trong một cái tên không hề mong muốn: “Bánh Gai Tứ Trụ”.

Nguyên bánh Gai thường được người làng Mía dùng để thết đãi khách trong những dịp lễ hội hay ngày tư, ngày Tết… Mỗi khi có việc làng, những nhà sang giàu thường bày đủ sáu loại bánh tráng miệng gồm bánh Khoai, bánh Cốm, bánh Gai, bánh Nhãn, bánh Sắn bột lọc, bánh Trắng. Đặc biệt bánh Gai được dùng để cúng tiến trong các ngày lễ tết, ngày hội, ngày giỗ húy nhật Thành hoàng, ngày giỗ hai vị anh hùng dân tộc đất Lam Sơn. Trong thời phong kiến, bánh Gai Tứ Trụ từng là sản vật tiến Vua. Khi bánh Gai Tứ Trụ trở thành thương hiệu nổi tiếng khắp cả nước thì nghề làm bánh Gai cũng dần được phổ biến trong các làng thuộc xã Thọ Diên.